جشن سده

جشن سده یکی از چهار جشن بزرگ ایرانیان در طول تاریخ پس از نوروز و مهرگان و یلداست.
سده از جشن های پیشواز نوروز است که همه ساله در چهل‌روزگی خورشید در دهم بهمن ماه برگزار میشود.
در حقیقت یلدا شب میلاد خورشید است و تا دهم بهمن چهل روز طول می کشد تا پس از این دوره چهل روزه کم کم زمین روی به گرمی برود.

با فرارسیدن جشن سده یک دوره سد/صد روزه آغاز می شود که تا نیمه اردیبشهت ادامه می‌یابد که زمان برداشت محصولات کشاورزی از زمین است.
در استوره های ایرانی انگیزه برگزاری سده را به دوران مشی و‌ مشیانه، دوران کیومرث، دوران اردشیر بابکان، دوران بیوراسب و دوران هوشنگ نسبت داده اند.

در شاهنامه فردوسی، بنیان نهادن جشن سده به یافتن آتش در دوران هوشنگ پیشدادی نسبت داده شده است.

فایل بالا:
«آیا روایت جشن سده در شاهنامه الحاقی است؟»

دکتر ابوالفضل #خطیبی
فرهنگستان زبان و ادب فارسی
1393/11/12

تاریخچه جشن سده به گواهی همه روایات و از جمله شاهنامه به پیش از دوران زرتشت باز می گردد پس فراتر از از هر دین و آیینی به همه ملت ایران تعلق دارد و بر همه بایسته است که به عنوان میراث نیاکان از آن پاسداری کنند.

نگاهی به استوره پیدایش آتش و جشن سده در شاهنامه فردوسی:
✍ شاهین سپنتا؛
دهم بهمن‌ماه، روز جشن ملی سده یا «جشن پیدایش آتش» است.
آتش در فرهنگ ایرانی نمادی ایزدی و مینوی راستی، مهرورزی، میهن‌دوستی، روشن‌اندیشی‌، کوشندگی و پویایی، گرمای زندگی، دانایی، آزاداندیشی، تندرستی و همه فروزه‌های نیکوست.
در برابر این فروزه‌ها، تیرگی، پلیدی، سیاه‌اندیشی، نادانی، گمراهی، اندوه، ستم‌پیشگی، نازندگی و ناراستی قرار می‌گیرند.

آتش، این نماد کهن ولی پُرمایه را با پیام ژرفی که در خود نهفته دارد، می‌توان در بسیاری از استوره‌های ایرانی یافت.

در شاهنامه، هوشنگ شاهِ پیشدادی، در گذر از کوهستان دشوارگذر، با ماری سیاه و جهان‌سوز روبرو می‌شود. او بی‌درنگ سنگی بر‌می‌دارد و به سیه‌مار نشانه می‌رود، مار می‌گریزد اما از برخورد سنگ با سنگی دیگر، آتش پدیدار می‌شود و هوشنگ و یارانش آن شب سیاه را با افروختن آتش، روشن کرده و در گرداگرد آن آتش، جشن سده را بنیان نهادند.

در این استوره، «مار سیاه» نماد اهریمنِ تیره‌روزی، گمراهی، تباهی و تیره‌اندیشی مردمان است.

«هوشنگ پیشدادی» که در ساختار این استوره، نمادی از «مردم ایران» است، به مبارزه با این پلیدی‌ها بر‌می‌خیزد و در گذر از گردنه تاریک‌اندیشی و بی‌دانشی، آتشی بر پا می‌دارد که نماد دانش و خردورزی و شادی و مهر به میهن و پویایی و گرمای زندگی است.

این استوره، از یک هسته تاریخی، حقیقی و یا عینی، و یک پوسته داستانی و نمادین و رمزی برخوردار است.

استوره پدیداری آتش به دست هوشنگ پیشدادی نماد آغاز دوران نوینی در زندگی ایرانیان و گسترش کشاورزی و پیشه‌وری است.

همچنین پدیداری آتش نماد دگرشِ اندیشه، روشن‌اندیشی، دانش‌افزایی و گشوده‌شدن افق‌های تازه برای زندگی بهتر در پیش روی همه ایرانیان و جهانیان است‌.

اما نباید فراموش کنیم: آن مار سیاه و جهان‌سوز که هوشنگ آن را رمانید، کشته نشد، و اگر آماده ستیز همیشگی با آن نباشیم، بازخواهد گشت

جشن سده در شمار جشن های پیشواز نوروز به شمار می رود و برای همین شور و شوقی فراوان در بین مردم برمی انگیزد.

جشن سده نیز مانند همه جشن های ایرانی پیوند مستحکمی‌با طبیعت و کیهان دارد و این دو برای عموم مردم و‌ گردشگران جذابیت دارند پس از ظرفیت بالایی برای گردشگری برخوردارند

گردهم آمدن مردم و گشتن دور آتش و نیایش کردن و خواندن ترانه های شاد بر گرمی این جشن می افزاید

کلیپ بالا :
تصاویر هوایی از جشن ملی سده در روستای پیررهگذر چم در استان یزد

کلیپ بالا:
تصاویر جشن سده در چم استان یزد از محمود یزدچی

نخستین نکوداشت رسمی جشن سده در تاجیکستان پس ازثبت شدن در تقویم رسمی تاجیکستان.
به گزارش اسفندیار آدینه از شهر دوشنبه، برای اولین بار پس از رسمیت یافتن جشن سده در تاجیکستان و قرار گرفتن آن در تقویم رسمی به طور گسترده در سراسر کشور و با پیامی از سوی رئیس جمهور کشور، از آن تجلیل شده است. اکنون این روز به عنوان یک عید رسمی در تقویم تاجیکستان گنجانده شده است اگرچه هنوز این روز تعطیل عمومی اعلام نشده است.
رئیس جمهوری تاجیکستان به این مناسبت به مردم کشورش تبریک گفته و محافل رسمی "سده" روز سه‌شنبه با شرکت گسترده ساکنان شهر دوشنبه و نواحی اطراف آن و با اجرای برنامه های فرهنگی و هنری و نمایش آثار هنر دستی در باغ حکیم فردوسی، در جنوب پایتخت تاجیکستان، برگزار شد.
برنامه جشن سده در باغ حکیم فردوسی شهر دوشنبه که به نام "باغ دوستی خلق‌ها" معروف است، از نمایش هنرهای مردمی و صنایع دستی، نهال‌های مختلف، گل و گیاه و آزمون‌هایی عبارت بود. از تهیه بهترین سفره سده گرفته تا بهترین ترانه در وصف سده که رسمی از رسوم باستانی و نمادی از سرور و شادمانی است.
امامعلى رحمان، رئیس جمهورى تاجیکستان، شب گذشته (۹ بهمن - ۲۹ ژانویه) براى اولین بار در پیامى تلویزیونى فرارسی جشن سده را به مردم کشورش تبریک گفت. وى گفت باعث افتخار است که جشنها و سنتهای کهنى چون سده و مهرگان در دوران استقلال تاجیکستان بتدریج احیا مى شوند.
آقاى رحمان افزود: "آدمان سن و سال گوناگون در دوره اوج سردى زمستان با آرزوى آمدن فصل بهار جان‌بخش با هم جمع آمده، چاره بینى هاى (تدابیر) مختلف دایر مى کردند، گلخن مى گیراندند، بزم مى آراستند، ضادى و خرسندى مى کردند و با همین راه سختى سرما را براى یکدیگر آسان مى کردند."
رئیس جمهورى تاجیکستان گفت که سنتهاى "حیات دوستانه" جوهر جشن سده را تشکیل مى دهند: "در میان سنتهاى سده گلخن (مشعل) افروختن موقع اساسى دارد، به این معنى، این جشن را مى توان جشن میلاد آتش، یعنى منبع گرمى و نور، نامید."
همزمان آقاى رحمان با توجه به نامساعد آمدن آب و هوا در پاییز و زمستان امسال از احتمال "'خشک سالى و مشکلات دیگر"هشدار داد و از مردم کشورش، بویژه کشاورزان، خواست که براى فصل بهار آمادگى بینند و در برگزارى رسم آیینهاى ملى از صرفه جویى کنند.
برای نخستین بار است که رئیس جمهورى تاجیکستان به مناسبت جشن سده در پیامى تلویزیونى به مردم کشورش تبریک مى گوید. این جشن و جشن مهرگان در سال گذشته به فهرست جشنهاى ملى و رسمى تاجیکستان اضافه شد، هرچند نخستین تجلیل رسمى از آن هم پارسال صورت گرفته بود.
تاجیکستان اولین کشوری است که از جشنهای سده و مهرگان به طور رسمی تجلیل می کند. مقامات تاجیک با برگزاری نخستین جشن سده پیام داده اند که به احیای این آیین کهن نیاکان کمر همت بسته‌اند، تا فروغش را زنده نگاه دارند.
در پاییز گذشته در پی اصلاح قانون جشن و مراسم تاجیکستان، ۳۰ ژانویه یا ۱۰ بهمن روز برگزاری جشن سده و ۱۵ اکتبر روز برگزاری جشن مهرگان اعلام شد. دولت تاجیکستان تلاش دارد این دو جشن را برای ثبت به عنوان میراث غیرملموس فرهنگی به یونسکو، سازمان علمی و آموزشی و فرهنگی ملل متحد پیشنهاد کند.
در پاییز گذشته برای اولین بار مهرگان نیز در تاجیکستان به طور رسمی و باشکوه جشن گرفته شد

گزارشی از جشن سده در دوشنبه پایتخت تاجیسکتان. تاجیکستان می‌خواهد سده و مهرگان را به نام خود ثبت جهانی کند ولی نامی از این دو جشن در تقویم رسمی ایران دیده نمی‌شود.

در حال حاضر جشن سده در چند استان کشور برگزار می شود از جمله کرمان، یزد، تهران، البرز، اصفهان و غیره.
با کمی برنامه ریزی و معرفی بهتر می توان در این تاریخ از پتانسیل بالای این جشن برای جذب گردشگر داخلی و خارجی استفاده نمود.
مرداویج زیاری، سردار دلاور ایرانی در دوران دیلمی، با انگیزه زنده نگاه داشتن آیین هایی ایرانی بزرگترین جشن سده ثبت شده در تاریخ ایران را با شکوه هرچه تمام تر در کرانه های زیبای زاینده رود برگزار کرد.پس اصفهان به واسطه این سابقه تاریخی می تواند یکی از کانون های برگزاری جشن سده باشد و همه ساله گردشگران پرشماری را به این شهر بیاورد و بر رونق گردشگری جشن ها بیافزاید.

خبرگزاری رویترز جشن سَده را به عنوان یکی از ده جشن آتشِ برتر در دنیا انتخاب کرد.
با وجود اینکه متاسفانه هیچ نوع حمایت و تبلیغاتی برای بزرگداشت آئین ها و جشن های کهن و ملی کشور عزیزمون ایران انجام نمیشه ولی فرهنگ ما به قدری غنی و زیباست که بدون تبلیغات هم همیشه جزء برترین ها بوده , هست و خواهد بود.
لینک مطلب: https://www.reuters.com/article/uk-travel-picks-firefestivals/top-10-fire-festivals-around-the-world-idUSLNE8A101N20121102

در نامه‌ای از سوی دکتر مونسان:
مراتب ثبت «جشن سده» به استانداران کشور ابلاغ شد. (۹۹‌/۳/٢).
وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، مراتب ثبت «جشن سده» در فهرست میراث‌فرهنگی ناملموس را به ۳۱ استاندار کشور ابلاغ کرد.
به‌گزارش میراث‌آریا، در نامه دکتر علی‌اصغر مونسان به ۳۱ استاندار آمده است:
در اجرای ماده یک از قانون تشکیل سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری مصوب سال ۱۳۸۲ و مواد ۱۱ و ۱۲ از قانون الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی حفظ میراث‌فرهنگی ناملموس مصوب سال ۱۳۸۴ و مواد دو و سه آیین‌نامه اجرایی قانون مذکور مصوب ۱۳۸۷‌‌/۱۱/۶ هیات‌ وزیران و با رعایت مقررات آیین‌نامه اجرایی مذکور، میراث‌فرهنگی ناملموس با عنوان «جشن سده» به شماره ۲۰۶۷ در ۹۸‌/۱۱/۲۹ در فهرست ملی میراث‌فرهنگی ناملموس به ثبت رسیده است. هرگونه اقدام که موجب حفظ و احیای این میراث شود، مورد تأکید است.»

هر سال ۵۵ روز مانده به نوروز و ۱۰۰ روز مانده به برداشت محصول، کشاورزان در خور و بیابانک (استان اصفهان) دور هم جمع می شوند و جشن سده را برگزار می کنند.

جشنی به نام نوسره نداریم. نوسده همان سده است.
✍ شاهین سپنتا.
چندسال است که در نخسین روزهای بهمن‌ماه در برخی تارنگارها و پیام‌رسان‌ها از جشنی به نام «نوسره» نام برده می‌شود و گفته‌ می‌شود که هم‌زمان با پنجم بهمن‌ماه برگزار می‌شده است.
در چنین هنگامه‌، برخی نیز درباره آن گمانه می‌زنند، و دوستداران جشن‌های ایرانی درباره چیستی و چگونگی آن جشن می‌پرسند.
بررسی‌های این نگارنده نشان می‌دهد که نام درست جشنی که درباره آن گفتگو می‌شود «نو‌سده» است که منظور از آن نیز همان «جشن سده» است که در دوره‌ای به دلیل جابجایی اندرگاه در تقویم، به جای دهم بهمن‌ماه، در پنجم بهمن‌ماه برگزار می‌شده است و پس از بازنگری در تقویم این اشکال نیز برطرف شده است.
گفتنی است که واژه «نوسره» در هیچ کدام از منابع اصلی درباره جشن‌های ایرانی نیامده است و‌ گویا تنها در یکی از ترجمه‌های معاصر از کتاب آثارالباقیه (از عربی به پارسی)، به این صورت ثبت شده و از آنجا به نوشتارها و جستارها راه یافته است. در ادامه به برخی از منابع، نگاهی خواهیم داشت:
۱- در متن اصلی (عربی) کتاب «زیج‌ سنجری» نوشته عبدالرحمن خازنی (قرن ۵و۶ هجری، دوره سلجوقی) از این روز به نام «نوسده» نام برده شده است.
۲- بیرونی در متن عربی و فارسی کتاب «التفهیم» از این روز به نام «برسده» و «نوسده» یاد می‌کند و می‌نویسد: «پیش از سده روزی است، او را برسده گویند و نیز نوسده، و به حقیقت ندانستم از وی چیزی.»
3- در متن اصلی (عربی) آثارالباقیه، بیرونی این واژه را «نوسده» به معنی «السدق‌جدید» و «برسده» به معنی «فوق‌السدق» نوشته است: «والیوم خامس منه و هو "روز اسفندارمز" یسمی "نوسده" ای "السدق‌جدید" و یقال "برسده" ای " فوق‌السدق" لانّه قبله بخمسه الایام و هو من ماثر بیوراسف...»

چنان‌که پیداست، بیرونی در «التفهیم» بنیان سده را به داستان شکست بیوراسب (ضحاک) از فریدون و حقانیت ارمائیل (مَس‌مغان/مَه‌مُغان) نسبت می‌دهد و از بنیان نوسده ابراز ناآگاهی می‌کند، اما در آثارالباقیه بنیان نوسده را نیز به همان داستان بیوراسب می‌رساند و تلویحا به یکی‌بودن این دو جشن اشاره می‌کند.
۴- همچنین، نام این روز در کتاب «منتهی‌الإدراک فی تقسیم‌الاٴفلاک» نوشته «بهاءالدین مروزی» به صورت «نوسدق»، در کتاب «عجائب‌المخلوقات» نوشته «زکریای قزوینی» به صورت «نوسده»، و در «زین‌الاخبار» نوشته «گردیزی» به صورت «برسده» آمده است.
۵- جشن سده پیش از اسلام، صد روز پس از آغاز آبان ماه (آغاز زمستانِ پنج‌ماهه) و برابر با دهم بهمن‌ماه برگزار می‌شده است ولی از هنگامی که در پایان ساسانیان (دوره فیروز ساسانی) پنج روز پایان سال یا «پنجه» یا «اندرگاه» به آخر آبان‌ماه افتاد، صدمین روز پس از آغاز زمستانِ بزرگ پنج‌ماهه یا یکم آبان‌ماه، هم‌زمان با پنجم بهمن‌ماه شد، پس نام آن را «نوسده» نهادند.(جشن سده، نشریه شماره۲ انجمن ایران‌شناسی، ص۱۳/ گاه‌شماری در ایران قدیم، حسن تقی‌زاده، ص۲۱و۲۴).
۶- واژه سده، (اسم مرکب از: سد= صد +ه، پسوند نسبت) به معنی منسوب به شماره سد (صد) است.
در متون عربی و فارسی قدیم، سده را به صورت معرب سدق یا صدق نوشته‌اند. (سده: دهخدا، به نقل از آنندراج و غیاث)
براین پایه، صورت نخست این واژه «سدک» بوده است که به «سده» تغییر‌ یافته است همچون نامک به نامه، و کامک به کامه، و غیره. (جشن سده، نشریه شماره۲ انجمن ایران‌شناسی، ص۳و۴)
بر همین بنیان، چنان‌که در منابع بالا اشاره شده، «نوسده» نیز به صورت «نوسدق» معرب شده است.

۷- در هیچ‌کدام از متون قدیم، جدید و فرهنگ واژگان، واژه «نوسره» به کار نرفته است و به نظر می‌رسد که این اشتباه از ترجمه آثارالباقیه -اکبر داناسرشت- آغاز شده باشد که واژه نوسده را نوسره نوشته است و دیگر پژوهشگران نیز بدون مراجعه به متن اصلی کتاب یا سایر متون، همان اشتباه را تکرار کرده‌اند

۸- بنابر این، جشنی به نام نوسره نداشته‌ایم و تنها در مقطعی در پایان دوران ساسانی و پس از اسلام، جشن سده در دو زمان پنجم بهمن‌ماه (نو سده) و دهم بهمن‌ماه (سده) برگزار شده و سپس در خاطره جمعی برگزارکنندگان ثبت شده است، و در حقیقت سده و نوسده دو نام برای یک جشن است.

امروزه، شاید بتوان در نوسده به پیشواز سده رفت ولی شایسته است جشن سده با ه‍مازوری به گونه همزمان و یک‌پارچه در دهم بهمن‌ماه در ایران و دیگر کشورها برگزار شود

جشن سده (10 بهمن‌ماه) ، جشن پیدایش آتش در فرهنگ ایران و از جشن‌های پیشواز نوروز شاد و فرخنده باد.

? جشن سده
? سروده: شاهین سپنتا

سپاس و ستایش ز مزدای پاک
که آتش ز نورش شده تابناک

چنین رفته از پیشدادان سخن
که هوشنگ آن پادشاه کهن

چو سد روز از آغاز آبان گذشت
ز کوهی به یاری یاران گذشت

چو ناگه بر آن کوه ماری خزید
بر آن شد به سنگش کند ناپدید

بزد سنگ، اما بشد آن سیه
گریزان و پنهان شد از هر نگه

چو سنگش سر سنگ دیگر رسید
به ناگه ز آن آتشی برجهید

چو نور از دل سنگ آمد برون
شگفت آمد از سنگ خارا فزون

ز این داستان ایزدان پاس داشت
ز شادی آن آتشی برفراشت

به گردش نشستند شاه و سپاه
گشاده رُخ و شادمان تا پگاه

چو آهن به گرمای آتش نواخت
ز آهن بسی نیک‌افزار ساخت

فزون شد به دستور او کشت و کار
به خیش‌آهن و تیشه در کشت‌زار

ز آن نامور، کشور آباد گشت
زمین سبز و گیتی پر از داد گشت

« ز هوشنگ ماند این سده یادگار»
که بادا به گیتی رهش پایدار

سده را چنین نیک بنیان نهاد
روانش خوش و خرم و شاد باد

درباره جشن سده، سراینده شیرین سخن « توران شهریاری » اوج و نشیبِ آتش ورجاوند را نمادی از فراز و فرود تاریخ ایران می داند و یاد آور می شود که آتش جشن سده ، داستان گوی روزگاران شیرین و تلخی است که بر ایران گذشته است.
در چکامه دل انگیز او آتش فروزنده زبان می‌گشاید و از دلاوری‌های رستم، تلاش‌های هوشنگ و دوران جم تا تازش تازیان، رازهای ناگفته‌ای را باز گو می‌کند. توران شهریاری آتش جشن سده را نماد عشق پاک به وجب وجب خاک پاک و اهورایی ایران می‌داند و هم‌میهنان خود را فرا می‌خواند تا آیین‌های نیاکان و جشن دیرپای سده را پایدار دارند تا ایران و ایرانی پایدار بماند:

این آتش گرم و روشن و پاک
وین بال گشوده سوی افلاک

گه اوج گرفت و گاه بنشست
بنشست ولی نرفت از دست

رنجور شد و دوباره جان یافت
افتاده شد و ز نو توان یافت

هشدار، اگر زبان گشاید
بس راز نهفته را نماید

گوید به تو از خدیو هوشنگ
از مهد جم و کشاکش و جنگ

از بازی اشکبوس و خاقان
از رستم و سرگذشت ایران

ز اسکندر و تازیان و چنگیز
از دشمن دون و خصم خون‌ریز

گویدبه تو هر وجب از این خاک
از پرتو عشق شد چنین پاک

از خونِ دلِ دلاورانش
سرخ است شفق در آسمانش

فریاد برآورَد که ایران
هرگز نشود خراب و ویران

این ملک ز بس که زیر و بم دید
چون آهن آبدیده گردید

گر جشن سده هنوز بر پاست
زنهار زِ پایمردیِ ماست

این شعله دیر پا نمیرد
خاکسترِ مرگ، کی پذیرد؟

ایرانیِ پاک زاد، زنهار
این آتشِ گرم را نگهدار

شاعر ملی، زنده‌یاد استاد ادیب برومند نیز در چکامه ای دلنشین برپایی جشن سده را یادآور ایران شکوه‌مند و فروزاننده آتش مهر میهن در دل‌های ایرانیان می‌داند :

از آن رو آتش افشانیم در دشت
که از اندیشه روشن نشانی‌ست

مبارک باد این جشن کیان‌زاد
بر آن کو در تنش خون کیانی‌ست

سده، یادآورِ ایرانِ بشکوه
گران فر چون درفش کاویانی‌ست

سده یادآور عهدی که ایران
چو مهرش در جهان پرتو فشانی‌ست

به یادآور زمانی را که این رسم
فروزان فر چو رسم پهلوانی‌ست

سزد گر دل فرا گیریم از اندوه
در آن جشنی کز آنِ کامرانی‌ست

سزد گر بهر آزادی بکوشیم
ز جان و دل که تاییدش جهانی‌ست

جهان تا هست ایران زنده بادا
که جان دادن به راهش رایگانی‌ست

کاظم رجوی ( ایزد ) با آتش جشن سده، دل پر مهرش سرشار از گرمای « مهر دیار و یار » می‌شود. او دیرپایی جشن سده را هم‌پای نوروز و مهرگان به عنوان نمادی از پایندگی « فرّ مردم ایران» می ‌داند و آرزو می‌کند که تا ایران جاویدان پایدار است این آیین‌های دل‌انگیز و غرورآفرین نیز زنده بمانند :

جشن سده که روز بزرگی‌ست نامدار
افزون‌تر از دو چهل سده، مانده‌ست پایدار

این جشن بس بزرگ چو نوروز و مهرگان
مانده ز «فرّ مردم ایران» به یادگار

جشن سده به مردم ایران خجسته باد
چندین هزار سال دگر باد پایدار!

جشن سده‌ست در دل «ایزد» شبانه روز
کاتش به جان وی زده مهر دیار و یار

سراینده دل شیفته آیین اهورایی، شادروان عبدالحسین سپنتا با هوشمندی بی‌مانندی یادآوری می‌کند که غرض از آتش در جشن سده تنها آتش مادی نیست.
او آتش سده را نمادی از «پرتو ایزدی » و «مهر میهن» دانسته و شعله‌های روشنی‌بخش آن را روشن‌گر زوایای تاریک تاریخ ایران و داستان‌گوی شکوه‌مندی این سرزمین و آموزگار درس «ملیت» می‌داند:

شراری که ایران از آن روشن است
همان روشنی‌بخش جان و تن است

به تو گوید این آتش دل فروز
بسی داستان‌ها به صد ساز و سوز

ز هر شعله، آتش زبان آورد
‌ز پیشینیان داستان آورد

نیاکانمان از زمانِ دراز
سوی آن نهادند روی نیاز

از آن گرمی و مهر خواهان شدند‌
همازور در مهر ایران شدند

در اینجا غرض آتش و چوب نیست
ز آتش غرض پرتو ایزدی‌ست

زبانه کشد چون که سرخ و سپید
از این شعله، تاریخ گردد پدید

گرامی نماید مرا این شرر
که دارم ز تاریخِ ایران خبر

به هر جا که این آتش افروخته
مرا درس «ملیت» آموخته

دکتر محمد دبیر سیاقی به رقص شعله‌های آتش جشن سده نگاهی عاشقانه دارد. نگاهی مهر آمیز، مهری پایدار و جاودانه، مهر وطن.?
مهری که شب تار را از این مُلک و میهن می‌زداید و جای جای خاک پاک این سرزمین اهورایی را سرشار از نور و شادی می‌کند:

آتش جشن سده ، آتش مهر وطن است
کاندر این ملک نخواهد که شب تار بود

در چنین جشن طرب، آری خورشید دگر
گر بتابد ز دلِ خاک سزاوار بود

ترانه بالا:
?: جشن سده - ◀️ خواننده: خودی کاویانی

? نام ترانه: آتش - ◀️ خواننده: سیمین غانم

شب بر همه دوستان و یاران و‌همیاران همت آباد شاد و سده پیشاپیش فرخنده باد